30 Mart 2013 CUMARTESİ
Resmî
Gazete
Sayı : 28603
YÖNETMELİK
Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Millî Eğitim
Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığından:
ÖZÜRLÜLÜK ÖLÇÜTÜ, SINIFLANDIRMASI VE
ÖZÜRLÜLERE VERİLECEK
SAĞLIK KURULU RAPORLARI HAKKINDA
YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve
Tanımlar
AmaçMADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik; özürlü sağlık
kurulu raporlarının alınışı, geçerliliği, değerlendirilmesi ve özürlü sağlık
kurulu raporu verebilecek yetkili sağlık kurumlarının tespiti ile ilgili usul ve
esasları belirlemek; özürlülerle ilgili derecelendirmelere, sınıflandırmalara ve
tanımlamalara gereksinim duyulan alanlarda ortak bir uygulama geliştirmek ve
uluslararası sınıflandırma ve ölçütlerin kullanımının yaygınlaştırılmasını
sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.
KapsamMADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, özürlülere sağlanan haklardan ve verilecek hizmetlerden yararlanmak
üzere istenilen özürlü sağlık kurulu raporları ile özürlü sağlık kurulu raporu
verebilecek yetkili sağlık kurumlarını ve özürlülerle ilgili sınıflandırma ve
ölçütleri kapsar.
(2) 8/10/1986 tarihli ve 86/11092 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği
Yönetmeliği kapsamında asker hastanelerince malullük aylığı bağlanacaklara
verilecek özürlü sağlık kurulu raporları ve sosyal güvenlik kuruluşlarınca
primli sisteme tabi olanlara bağlanacak malullük aylıkları için istenecek özürlü
sağlık kurulu raporları bu Yönetmelik kapsamında
değerlendirilmez.
DayanakMADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,
31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, 1/7/1976 tarihli ve 2022
sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık
Bağlanması Hakkında Kanun, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri
Temel Kanunu ile 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
TanımlarMADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Ağır özürlü: Özür durumuna göre özür oranı
%50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini
başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine özürlü sağlık kurulu
tarafından karar verilen kişileri,
b) Balthazard formülü: Kişinin özür
oranı belirlenirken birden fazla özrü olanlar için kullanılan hesaplama
şeklini,
c) Özürlü: Doğuştan veya sonradan; bedensel, zihinsel, ruhsal,
duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle
toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri
olan ve korunma, bakım veya rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine
ihtiyaç duyan kişiyi,
ç) Özürlü sağlık kurulu: Kişilerin hastalık ve
özürleri hakkında karar vermeye yetkili olan ve bu Yönetmeliğin 6 ncı ve 7 nci
maddelerinde belirtilen organları,
d) Özürlü sağlık kurulu raporu: Özürlü
sağlık kurulunca hazırlanan, kişilerin özür ve sağlık durumu ile kullanım
amacını belirten belgeyi,
e) Özürlülük sınıflandırması: Önemli bir sağlık
öğesi olarak özürlülüğün tanımı konusunda ortak ve standart bir dil ve
çerçeveyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜMÖzürlülük
Sınıflandırması
Özürlülük sınıflandırmasıMADDE 5 –(1)
Özürlülere ilişkin sınıflandırma çalışmalarında, sınıflandırma sistemi olarak;
Dünya Sağlık Örgütü tarafından sağlık ve sağlıkla ilgili durumların tanımlanması
için ortak standart bir dil ve çerçeve oluşturmak amacı ile geliştirilen ve
insanın işlevselliği ve kısıtlılıklarla ilgili durumlarının tanımlanmasını
sağlayan çok kapsamlı uluslararası bir sınıflandırma sistemi olan İşlevsellik
Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması esas alınır.
(2)
Özürlülerin sağlığı ile ilgili durumlarının tanımlanmasında ve her türlü
bilginin kodlanmasında, çeşitli disiplinler ve hizmetler açısından verilerin
toplanmasında, kaydedilmesinde ve karşılaştırılmasında, özürlülerin tedavisi,
rehabilitasyonu, eğitimi ve istihdamı ile ilgili hizmetlerin
değerlendirilmesinde, planlanmasında İşlevsellik Yetiyitimi ve Sağlığın
Uluslararası Sınıflandırması sisteminin kullanılması amacıyla eğitim, öğretim,
uygulama ve yaygınlaştırma hizmetleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının
koordinatörlüğünde, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütleri,
üniversiteler ve ilgili meslek kuruluşlarının işbirliği ile
yürütülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÖzürlü Sağlık Kurulu Raporu
Düzenleme Usul ve Esasları
Özürlü sağlık kurulunun
teşkiliMADDE 6 – (1) Özürlü sağlık kurulu; iç hastalıkları, göz
hastalıkları, kulak-burun-boğaz, genel cerrahi veya ortopedi, nöroloji veya ruh
sağlığı ve hastalıkları uzmanlarından oluşur.
(2) Özürlü sağlık kurulu
raporu vermeye yetkili sağlık kurumunda, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman
hekiminin bulunması halinde, bu uzmanın özürlü sağlık kurulunda yer alması
zorunludur.
(3) Değerlendirilecek özür, birinci fıkrada sayılan uzmanlık
dallarının dışında ise ilgili dal uzmanının da kurulda bulunması şarttır.
Kurulda bulunan hekimler birbirlerinin yerine karar veremezler.
(4)
Eğitim ve araştırma hastanelerinde özürlü sağlık kuruluna şefler, bulunmadıkları
zaman şef yardımcıları veya şeflerin görevlendirecekleri uzman hekimler
girerler. Kurulun başkanı, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen
hastanelerin baştabibi veya baştabibin görevlendireceği şef veya ana bilim dalı
başkanıdır.
(5) Asker hastanelerinde, baştabip yardımcısı veya
baştabibten sonraki en kıdemli uzman hekim; asker eğitim hastanelerinde ise
baştabip tarafından görevlendirilecek diğer üyelerden kıdemli bir öğretim üyesi
kurula başkanlık eder.
(6) Sadece bir organ ya da sistemi ilgilendiren
özürü bulunanlar için özürlü sağlık kurulu, o özürü ilgilendiren branştan üç
uzman ile oluşturulabilir. Bu kurulun başkanlığını ilgili şef ya da anabilim
dalı başkanı yürütür.
Yetkili sağlık kurumlarıMADDE 7 –
(1) Bu Yönetmelikte belirtilen özürlü sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye
yetkili sağlık kurumlarını ve hakem hastaneleri Sağlık Bakanlığı belirler ve
internet sitesinde yayımlar.
(2) Yetkili olmayan sağlık kurumları ile 6
ncı maddede belirtilen şekilde özürlü sağlık kurulunu teşkil edemeyen sağlık
kurumlarının verdiği sağlık kurulu raporları değerlendirilmeye
alınmaz.
Raporların düzenlenmesi ve özür oranının
belirlenmesiMADDE 8 – (1) Özürlü sağlık kurulu raporları, bu
Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1 Özürlü Sağlık Kurulu Raporu Formuna uygun
olarak düzenlenir.
(2) Kişinin özür oranı, özürlü sağlık kurulunca bu
Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-2 Özür Oranları Cetvelinde bulunan özür
oranlarına göre yüzde (%) olarak belirlenerek özürlü sağlık kurulu raporunun
ilgili bölümünde rakam ve yazı ile belirtilir. Bu cetvelde adı geçmeyen hastalık
ve özürler ile bunlara ait özür oranları, fonksiyon kayıplarına göre özürlü
sağlık kurulunca değerlendirilerek belirlenir.
Özürlü sağlık kurulu
raporunun doldurulmasıMADDE 9 – (1) Özürlü sağlık kurulu raporu
formu eksiksiz olarak doldurulur. Özürlü sağlık kurulu raporu, bu Yönetmeliğin
ekinde yer alan EK-1 Özürlü Sağlık Kurulu Raporu Formunda gösterilen rapor
şekline göre; poliklinik muayene tarihi, poliklinik kayıt numarası yazılmak
suretiyle, bulgular ve teşhis ayrıntılı olarak yazılıp imza edilir. Yapılan
muayene, tetkik ve laboratuvar bulgularına dair bilgiler özürlü sağlık kurulu
raporu formuna eklenir. Özürlü sağlık kurulu, özürlü kişiyi bizzat görerek karar
verir ve kişinin özür oranını bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinde belirtilen
esaslara göre belirler.
(2) Özre ilişkin klinik bulgular, radyolojik
tetkikler ve laboratuvar bilgileri, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1 Özürlü
Sağlık Kurulu Raporu Formunda gösterilen raporun ön yüzündeki ilgili bölüme
özetlenerek yazılır.
(3) Özürlü sağlık kurulu raporları kurul üyelerince
mutlaka imzalanır. Okunaklı bir şekilde kaşelenir ve mühürlenir. 15 yaşından
büyük özürlülere düzenlenecek olan özürlü sağlık kurulu raporlarında, özürlünün
fotoğrafının bulunması zorunludur.
(4) Kişinin ya da kişiyi sevk eden
kurumun talebi halinde, kişinin sağlığına etkisi dikkate alınarak
çalıştırılamayacağı işlerin niteliği ile raporun kullanım amacı bölümüne;
bireyin yararlanmak istediği hak ve hizmetlere ilişkin talepleri
belirtilir.
(5) Özürlü sağlık kurulu raporunun sonucu bölümünde yer alan
“Ağır Özürlü” kısmında evet ya da hayır ifadesi yazılarak kişinin durumu
belirtilir ve bu bölüm hiçbir suretle boş bırakılmaz.
(6) Özürlü sağlık
kurulu raporunun ilgili kısmına kişinin özür grubu belirtilir. Gerektiğinde
birden fazla özür grubu işaretlenir. Bu kısım boş bırakılmaz.
(7) Kişinin
özür durumunun zaman içinde değişme ihtimali olduğu ve hastalık bulgularının tam
olarak görülemediği durumlarda kişinin mevcut durumu esas alınarak süreli rapor
düzenlenir.
(8) Özürlü sağlık kurulu raporlarının kişinin başvuru
tarihinden itibaren en geç yirmi iş gününde tamamlanarak ilgiliye verilmesi
esastır.
Özürlü sağlık kurulu raporuna itirazMADDE 10 –
(1) Özürlü sağlık kurulu raporuna; özürlü, velisi veya vasisi veyahut raporu
isteyen kurum tarafından itiraz edilebilir. İlgililer itiraz dilekçesi ve ilk
özürlü sağlık kurulu raporunun tasdikli bir örneği ile birlikte, bulunduğu ilin
sağlık müdürlüğüne başvurur. İl sağlık müdürlüğünce, özürlü sağlık kurulu raporu
alacak kişi en yakın farklı bir özürlü sağlık kurulu raporu vermeye yetkili
hastaneye gönderilir. İtiraz edilen özürlü sağlık kurulu raporu ile itiraz
üzerine verilen özürlü sağlık kurulu raporundaki kararlar aynı yönde ise özürlü
sağlık kurulu raporu kesinleşir.
(2) Özürlü sağlık kurulu raporlarının
farklı olması durumunda, Sağlık Bakanlığınca belirlenmiş olan hakem
hastanelerden, kişinin ikamet ettiği yere en yakın bir hakem hastaneye, kişi
yeniden muayene edilmesi ve özürlü sağlık kurulu raporu tanzim edilmesi amacıyla
yine il sağlık müdürlüğü kanalıyla gönderilir. Hakem hastanenin özürlü sağlık
kurulunca verilen kararı kesindir.
(3) Milli Savunma Bakanlığına bağlı
asker hastanelerince; Türk Silahlı Kuvvetleri personeline verilecek özürlü
sağlık kurulu raporlarına itiraz esas ve usulleri Türk Silahlı Kuvvetlerinin
ilgili mevzuat hükümlerine tabidir. Türk Silahlı Kuvvetleri personeline
verilecek özürlü sağlık kurulu raporlarına yapılan itirazlar, Gülhane Askeri Tıp
Akademisi Eğitim Hastanesi ve Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim
Hastanesi ile yetkilendirilecek hastanelerce kesin olarak karara
bağlanır.
Birden fazla özür durumunun bulunmasıMADDE 11 –
(1) Birden fazla hastalığı veya özrü bulunanların, özür oranları bu Yönetmeliğin
ekinde yer alan EK-2 Özür Oranları Cetvelinde aksi belirtilmedikçe balthazard
formülü ile toplanarak kişinin özür oranı hesaplanır.
(2) Balthazard
formülü aşağıdaki şekilde uygulanır:a) Özür oranları ayrı ayrıtespit
edilir.
b) Bu oranlar en yükseğinden başlanarak sıraya konulur.
c)
En yüksek oran, özürlünün tüm vücut fonksiyonunun tamamını gösteren % 100'den
çıkarılır.
ç) Bu çıkarmada kalan miktar, sırada ikinci gelen özür oranı
ile çarpılır. Çarpımın 100'e bölünmesinden çıkan rakam en yüksek özür oranına
eklenir; böylece, birinci ve ikinci rahatsızlıkların özür oranı bulunmuş
olur.
d) Özür ikiden fazla ise, birinci ve ikinci rahatsızlıkların özür
oranı birinci sıraya ve üçüncü sıradaki özür oranı ise ikinci sıraya alınarak
formül tekrarlanır.
e) 60 yaşın üzerindekilerde hesaplanan özürlülük
oranına balthazard formülü ile % 10 eklenerek kişinin özür oranı
bulunur.
(3) Balthazard formülünün uygulanmasına ilişkin olarak bu
Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-3 Balthazard Hesaplama Tablosu da
kullanılabilir.
Kurul kararlarının kaydıMADDE 12 – (1)
Kurul kararlarının kaydı için özürlü sağlık kurulu raporu vermeye yetkili her
hastanede ayrı bir özürlü sağlık kurulu kaydı tutulur. Kurul üyeleri, kaydedilen
özürlü sağlık kurulu raporlarının suretlerini de imza ederler. Kararlara
muhalefet edenler, raporun kurumda kalan nüshasına ve bu kayıt ortamına
gerekçeli olarak muhalefet şerhini yazarak imza ederler. İlgiliye verilecek veya
kurumuna gönderilecek rapor nüshaları kurula katılan bütün üyeler tarafından
muhalefet gerekçesi yazılmaksızın imzalanır. Kararın oy birliği veya oy çokluğu
ile verildiği, raporların karar bölümüne mutlaka yazılır.
(2) Özürlü
sağlık kurulu kararları oy çokluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde,
kurul başkanının kullandığı oy yönünde karar alınmış sayılır.
Özürlü
sağlık kurulu raporunun geçerlilik süresiMADDE 13 – (1) Özürlü
sağlık kurulu raporunun sürekli olup olmadığı ile süreli raporlarda raporun
geçerlilik süresi mutlaka belirtilir.
(2) Özürlü sağlık kurulunca kişinin
özür durumunun sürekli olduğuna karar verilmesi durumunda, özürlü sağlık kurulu
raporunun ilgili bölümünde bu durum belirtilir. Ancak özür durumunun değişmesi
halinde, kişinin talebi üzerine rapor ve buna bağlı kişinin özür oranı yeniden
belirlenir.
(3) Özürlü sağlık kurulunca özürlünün özür durumunun sürekli
olmadığına karar verilmesi halinde de bu husus ilgili bölümde belirlenerek
özürlü sağlık kurulu raporunun geçerlilik süresi belirtilir. Zaman içinde
değişebilen veya kontrolü gerektiren hastalıklar, hastanın önceki özürlü sağlık
kurulu raporu da kurula sunularak, özürlü sağlık kurulunun belirleyeceği süre
içinde yeniden görüşülür ve karara bağlanır.
(4) Bu Yönetmelik
hükümlerine göre alınmış olan sürekli raporlar ile süreli raporların geçerlilik
süresi dolmadan tekrar rapor alınmak istenmesi durumunda, mükerrer rapor
tanzimini önlemek maksadıyla, ilgililerin daha önce özürlü sağlık kurulu raporu
alıp almadıklarına ilişkin beyanı istenir. İlgilinin beyanı üzerine veya bir
başka şekilde, evvelce özürlü sağlık kurulu raporu verilmiş olduğunun tespiti
halinde tekrar rapor verilmez. Kullanım amacına uygun olarak düzenlenmiş ve bu
Yönetmelik hükümlerine göre alınmış olan sürekli raporlara sahip kişilerden
kurumlarca yeniden rapor istenilmez.
Özürlü sağlık kurulu raporunun
onaylanması ve verilişiMADDE 14 – (1) Raporların usulüne uygun
olarak düzenlenip düzenlenmediği, formdaki bilgilerin tam olarak doldurulup
doldurulmadığı kontrol edilerek, gerekiyorsa eksik ve yanlışlıklar
düzeltildikten sonra raporlar; kurum müracaatı ise üç nüsha, kişisel
müracaatlarda ise iki nüsha olarak düzenlenir ve başhekim tarafından
onaylanır.
(2) Özürlü sağlık kurulu raporunun bir nüshası ilgili kişiye
verilir. İlgilinin talebi üzerine hazırlanmış olan özürlü sağlık kurulu
raporlarından; özürlünün yararlanabileceği hakları sayısınca veya talep ettiği
sayıda çoğaltılarak imza edilir, onaylanır ve mühürlenerek ilgiliye verilir.
Kurum müracaatlarında ise raporun bir nüshası raporu isteyen kuruma
gönderilir.
(3) Raporun bir nüshası, gerektiğinde belgelendirilmesi
amacıyla raporu veren sağlık kurumunda saklanır. Raporların saklanma usul ve
esasları; sağlık kurumlarının bağlı bulunduğu kurumların ilgili mevzuatına
tabidir.
(4) Özürlü sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık
kurumları, özürlü sağlık kurulu raporlarına ait bilgileri Sağlık Bakanlığı veri
tabanına aktarır. Sağlık Bakanlığı, veri tabanındaki bu bilgileri, Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanlığının belirlediği veri yapısında Ulusal Özürlüler Veri
tabanına aktarılmak üzere her ayın ilk haftası Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığına elektronik ortamda gönderir. Ayrıca, Sağlık Bakanlığı bu bilgilerin
Ulusal Özürlüler Veri tabanına aktarılması amacıyla uygun servisler hazırlar.
Özürlülük bilgilerinin Ulusal Özürlüler Veri tabanına aktarılmasına yönelik
teknik yöntem ile özürlülük bilgilerinin elektronik ortamda alınmasına ilişkin
usul ve esaslar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından
belirlenir.
Vergi indirimine esas raporlarMADDE 15 – (1)
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre, sakatlık indirimine esas olmak
üzere düzenlenen raporlarda, raporu düzenleyen sağlık kuruluşu tarafından
işverenin bulunduğu yerdeki il defterdarlığına gönderilen özürlü sağlık kurulu
raporu esas alınır.
5233 sayılı Kanun kapsamında verilecek
raporlarMADDE 16 – (1) 17/7/2004 tarihli ve 5233 sayılı Terör ve
Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun kapsamında
verilecek sağlık kurulu raporlarında bu Yönetmeliğin özür oranlarına ilişkin
hükümleri uygulanır.